Peter Sneep en Jaap Cramer over vrijheid en muziek

• peter sneep | 5 NOVEMBER 2020
• Achtergrond
• reportage
• special vrij

Muziek maken moet je leren, weet componist en organist Peter Sneep (58). Maar kun je het eenmaal, dan geeft het een groot gevoel van vrijheid. Hoe komt dat en hoe werkt dat? Peter, die ook journalist is, gaat hierover in gesprek met theoloog en musicus Jaap Cramer (36). ‘Vrijheid is dat je in muziek de tijd vindt om je gedachten te laten gaan, leeg te raken en dingen te verwerken.’

Jaap Cramer (1984) is parttime (65 procent) predikant van de NGKv Verbindingskerk in Heerde. De rest van zijn tijd besteedt hij aan het componeren van muziek. Tijdens zijn studie Theologie aan de TU in Kampen kwam hij voor de keuze: muziek of het predikantschap? ‘Bij de supervisie op de TU constateerden we dat de muziek zo’n wezenlijk onderdeel is van wie ik ben, dat dat een plek moest krijgen.’

Peter Sneep (1962) is journalist, componist van kerkliederen en organist van diverse kerken in Leusden en Amersfoort. Hij heeft een eigen bedrijf voor het schrijven van teksten en muziek. ‘In mijn hoofd ervaar ik het maken van muziek en het schrijven van een artikel precies hetzelfde. Ik heb altijd een groot geluksgevoel als het artikel of muziek klaar is en ik tevreden ben over het resultaat.’

Peter: ‘Wij spraken elkaar voor het eerst toen jij zestien was, in het jaar 2000. John Kuiper, docent op het Greijdanus in Zwolle, had mij gevraagd muziek te componeren voor het toneelstuk voor de jaarlijkse Grote Avond. Ik kreeg de liedteksten, maar vond de vrijheid niet om bij die woorden de goede noten te vinden. Dus gaf ik mijn opdracht terug. Een tijdje later belde hij op. “Ik heb iemand gevonden die het wel voor elkaar krijgt”, zei hij. En dat was jij.’

Jaap: ‘Wat leuk! Dat wist ik niet. Het was voor mij de eerste keer dat ik muziek bij een tekst schreef. Een tekst is beperkend, het schrijft ritme en metrum voor. En dan moet je kunstgrepen uithalen om er toch iets van te maken. Ik denk dat mijn muziek toen er wel onder geleden heeft.’

Peter: ‘Ik ben naar Zwolle gegaan om je liedjes te horen. Ik vond het de goede muziek op het goede moment. Ik was diep onder de indruk van wat jij op zestienjarige leeftijd al kon. In die tijd werkte ik bij het Nederlands Dagblad en ik heb jou dus maar geïnterviewd.’

Roes
Jaap: ‘Vrijheid is dat je in de muziek tijd vindt om je gedachten te laten gaan, leeg te raken en dingen te verwerken. Muziek is ook een plek voor ontspanning. Als ik me ergens voor moet opladen, kruip ik even achter de piano. Dan speel ik iets waar ik zin in heb. Mijn kinderen vroegen laatst: “Wil je dat stuk met de sneeuwvlokjes spelen?” Ze bedoelden muziek van Debussy.’

Peter: ‘Als ik speel, raak ik in een soort roes, een diepe concentratie. Dan denk ik niet alleen aan de muziek, maar ook aan allerlei andere dingen die niets met muziek te maken hebben. Ik zie moeilijke dingen opeens in wijds perspectief.’

Jaap: ‘Muziek is goed voor je hersenen, je wordt opnieuw uitgelijnd. Als je muziek maakt, worden er heel veel gebieden in je hersenen aangesproken: motorisch, emotioneel, talig. Alle stukjes van jezelf gaan met elkaar in gesprek en dat is helend voor je ziel.’

Dit artikel komt uit de special Vrij van magazine OnderWeg (7 november 2020). Bestel het extra dikke nummer nu via onze webshop!

Peter: ‘Ik begeleid samenzang in kerkdiensten, ik zie mezelf in die rol echt als bieder van troost. Sfeer maken vind ik als kerkorganist heel belangrijk voor het goede gevoel bij de kerkgangers, dat ze de ruimte vinden om lekker mee te zingen. Ik bied de bedding en de mensen kunnen hun stem daarin als een rivier laten stromen, zeg maar. Daarbij, als extra vermaak, beeld ik de tekst uit; ik denk soms zeer opvallend, want mensen zeggen dan wel eens na de dienst: “Je hebt je lekker uitgeleefd.” En dat is het nou net niet. Ik ervaar het juist als een heel dienstbare houding van mezelf.’

Jaap: ‘De psychologische term daarvoor is ‘projectie’. De mensen in de kerk hebben zichzelf gefaciliteerd geweten, ze hebben lekker vrij kunnen zingen en gehoord dat jij leuke en mooie dingen hebt gedaan.’

Peter: ‘Interessant, zo heb ik er nooit naar gekeken. Ik voel altijd enige ergernis als mensen dat zeggen. Samen zingen is zoiets magisch: dat iedereen meedoet en saamhorig wordt. Ik ben blij als mensen vertellen dat ze gelukkig worden van mijn orgelspel. Geluk en vrijheid liggen dicht bij elkaar.’

Jaap: ‘Wij hadden een gastorganist in de gemeente die heel beeldend speelde. Hij liet vogels horen en donder en stromend water. Dat helpt mensen om de tekst mee te maken. Want soms ben je als kerkganger tijdens het zingen gedachteloos.’